اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني کودکان

اهميت داستان گويي در رشد ذهني کودکان بسيار بالاست. براي کمک به کودکان و نوجوانان جهت به ياد داشتن آنچه که نياز دارند به خاطر بسپارند، داستان بگوييد.

تحقيقات در حوزه تاثير علوم اعصاب در حافظه، نشان دهنده توانايي يادگيري کودکان از طريق داستان است و به آنها کمک مي کند تا توانايي ادراک و ارتقاء حافظه بلند مدت را حتي در سخت ترين (يا خسته کننده ترين) موضوعها نيز افزايش دهند.

گفتن داستان انگيزه يادگيري را زنده مي کند و مطلب را در حافظه جاي مي دهد. تجربيات ما در گوش دادن به داستان ها در ايام کودکي، سيستم ذخيره سازي حافظه مغز را به پايه و اساس يادگيري و به ياد آوردن تبديل مي کند. اين پايه دو بخش دارد. يکي روابط مثبت عاطفي که از طريق تجربه خواندن يا گفتن داستانها ايجاد شده است و ديگري، آشنا شدن با شيوه روايت داستان، به يک چارچوب نگهداري در حافظه درازمدت در طول عمر مي انجامد.

اهميت داستان گويي و احساسات مثبت ناشي از آن

گوش دادن به داستان ها در دوران کودکي ، ما را با يک چارچوب کسب تجربيات مبهم و لذت بخش، که مغز قادر است به ياد آورده و در سراسر زندگي جستجو کند، سوق مي دهد. اغلب اين يک احساس خوشايند در رختخواب است. حتي براي کودکان ناآرام که در شرايط پر سر و صدا رشد کرده اند، يک داستان در هنگام خواب به معني بودن در آرامش نسبي براي لحظاتي است، حتي اگر موقت باشد.

?

اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني کودکان

فراتر از دوران کودکي، زماني که کسي داستان خواندن ديگران براي خود را به ياد مي آورد، حس امنيت و آرامش رواني براي او تجديد مي شود. در ذهن ماندن اين شرايط رواني مثبت در قالب روايت هايي که در طول زندگي شنيده مي شوند، ماندگاري اطلاعات را در قالب يک داستان افزايش مي دهند.

[irp posts=”4495″ name=”ده راهکار براي علاقه‌ مند کردن کودکان به کتابخواني”]

خواندن کتابهاي معروف و نوستالژيک

اگر شما طعم لذت خواندن کتاب هاي قصه ي کودکانه خواب را براي بچه هاي کوچک چشيده باشيد، حس مي کنيد که چرا داستانها براي کودکان اين قدر جذاب هستند. در طول دوران کودکي، معمولاً کودکان به يک کتاب علاقه مند شده و مي خواهند که بارها و بارها همان را برايشان بخوانيد. حتي بعد از چندين بار قرائت، آنها به شدت از پيش بيني آنچه که در صفحه بعد اتفاق خواهد افتاد، لذت مي برند و افتخار مي کنند که درست حدس زده اند.

اين پديده، يعني درخواست خواندن مکرر يک کتاب واحد، مي تواند به عنوان تمايل مغز براي يک سيستم پاداش – لذت به خود، تعبير شود. اين به عنوان پاسخ مغز به انتخاب يا پيش بيني اي که به نظر درست مي رسد، تلقي مي شود. احساس لذت پاداش توسط افزايش آزاد شدن دوپامين فعال مي شود.

ميل به خواندن کتاب ها با صداي بلند و درخواست داستانهاي مکرر که براي کودکان قابل پيش بيني باشد، شاخصه هاي قدرت در مغز را تحريک کرده و به تقويت حافظه مي انجامد. گوش دادن فعال و متعاقب آن پيش بيني وقايع بعدي که در کودکان ديده ايد، کليد مغز براي ذخيره اطلاعات در حافظه بلند مدت است.

اين تمايل به پيش بيني از يک ماده مغناطيسي در مغز، به نام دوپامين ناشي مي شود که وقتي آزاد مي شود، احساس رضايت، لذت، انگيزه، پشتکار و حافظه را ترويج مي کند. يکي از قوي ترين موارد آزاد شدن دوپامين، لذت بردن از پيش بيني و پيدا کردن اتفاق درست در آينده است.

دوران کودکي، مغز از آنچه پيش بيني مي کند، بيشتر لذت برده و کمتر درگير عواقب آن است. اما همانطور که کودکان رشد مي کنند، احساس لذت با استرس پيش بيني هاي نادرست (انتخاب ها يا پاسخ هايي که با اطمينان مشخص نيستند) درگير مي شود و تحت تاثير آن قرار مي گيرد. بنابراين در طول سال ها داستان خواندنهاي هنگام خواب، اين حس پيش بيني لذت بخش، حتي زماني که کودک با اطمينان مي داند چه چيزي در صفحه بعدي اتفاق خواهد افتاد، براي مغز لذت احتمالي را فراهم مي آورد.

?

اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني کودکان

کليدهايي براي به خاطر سپردن

منشاء تاريخ بشر و اولين گذار از دانش، از طريق گفتن داستان ها بود. قصه گويي براي قرن ها منبع اصلي سرگرمي و بهانه اي براي برگزاري اجتماعات جمعي و مناسبت هاي خاص بود.

اهميت داستان گويي و موفقيت و بازدهي داستان ها براي به اشتراک گذاشتن تاريخچه و يادگيري افراد، به اين دليل که مغز اطلاعات بيشتري را در قالب داستان ذخيره مي کند، قابل اثبات است. کارکرد مغزهاي ما بر اساس الگوها (روابط مکرر) و به تبع خاطرات و رويدادهاي متواليست. چنين سيستمي، تفسير جهان را تسهيل کرده و تبيين مي کند که ما همه اطلاعات جديد و انتخاب هايمان را با استفاده از تجارب و دانش قبلي خود، به عنوان عامل احساس، ادراک مي کنيم.

نقشه ذهني الگوي داستان هاي دوران کودکي، چارچوبي است که مغز مي تواند اطلاعات جديد ارائه شده را در آن به شکلي قابل درک، جاي دهد. چارچوب داستان به زودي شکل مي گيرد و به وسيله پيشرفت سه مرحله اي آن به راحتي قابل تشخيص است :
– آغاز مساله (يکي بود، يکي نبود)
– طرح مساله
– حل مساله (… و آنها سالها به خوبي و خوشي در کنار هم زندگي کردند)
 وقتي اطلاعات، چه جبري و چه تاريخي، در شکلي آشنا (روايي) ارائه شود، اين ساختار حافظه، موجب حفظ اطلاعات در مغز مي شود. با گذشت زمان، اين نقشه گسترش مي يابد و شامل روايت هايي مي شود که پايان آن وماً به خوشبختي محدود نمي شود. اين مي تواند فرصتي براي کودکان شما براي يادگيري، کند و کاو و يا کشف نتايج متعدد يا راه حل هاي جايگزين باشد.

يک نمونه از اهميت داستان گويي براي کودکان

ادبي :

فريدون در تهران به دنيا آمد. جد پدري او به دليل مأموريت اداري به همدان منتقل شده بود، پدرش ابراهيم در همدان متولد شد و در روزهاي جواني به تهران آمد. فريدون سالهاي اول و دوم تحصيلات ابتدايي را در تهران انجام داد و سپس به علت مأموريت اداري پدرش به مشهد رفت و بعد از چند سال دوباره به تهران بازگشت و سه سال اول دبيرستان را در دارالفنون گذراند و آنگاه به دبيرستان اديب رفت. در سن سالگي در وزارت پست و تلگراف مشغول به کار شد و اين کار تا 33 سال ادامه داشت. از همان زمان به مطبوعات روي آورد و در رومه‌ها و مجلات کارهايي از قبيل خبرنگاري و نويسندگي را به عهده گرفت. بعدها در رشته ادبيات فارسي دانشگاه تهران به تحصيل ادامه داد …

شما ممکن است از اين که فريدون، همان فريدون مشيري معروف است، يک سورپرايز داشته باشيد که مطمئناً او را بيشتر به حافظه پيوند خواهد داد. به طور مشابه، شما مي توانيد بيوگرافي افراد تاريخي، دانشمندان يا نويسندگاني را که مد نظر داريد، بيابيد. چيزهاي خاص را که منتسب به آن شخص مشهور است، بيان کنيد و از احوال او زماني که هم سن فرزند شما بوده است، اطلاعاتي پيدا کرده و بازگو کنيد. سپس، اين حقايق را با کمي مدرنيزه کردن، به يک داستان تبديل کنيد.

?

اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني کودکان

زمان بندي در اهميت داستان گويي تاثيرگذار است

درست مثل يک مکث چشمگير در بازي يک هنرپيشه و يا زماني که يک کمدين با کمي تعلل اعلام مي کند که داستان زندگي خود را بازي کرده است و توجه ما را جلب مي کند، توقف در داستان هاي شما، توجه و حافظه کودک را متمرکز مي کند. مکث در گفتن يک روايت، درست در يک لحظه مهم داستان که مرتبط با اطلاعات مهم براي حافظه است، کنجکاوي را تحريک مي کند و اين براي مغز، لحظه اي ارزشمند براي بررسي و پيش بيني آن چيزي است که ممکن است در آينده رخ دهد و نتيجه آن اين است که به اطلاعات بعدي توجه ويژه شده و در خاطر مي ماند.

اجازه دهيد بچه ها پايان را پيش بيني کنند

توصيف صحنه و رويدادهايي که منجر به رخداد قسمت اصلي داستان مي شود، حياتي است. اگر داستان چنين هسته اي ندارد، خودتان آن را بسازيد و هنگامي که به قسمتي نزديک مي شويد که کودک بايد وارد عمل شده و پيش بيني خود را انجام دهد، آنها را از طريق حس کنجکاويشان به پيش بيني موضوع سوق دهيد.

وقتي بچه ها راوي قصه باشند تاثير در حافظه افزايش مي يابد

اينشتين مي گويد: ” اگر شما نميتوانيد مطلبي را به سادگي توضيح دهيد، به اندازه کافي آن را درک نکرده ايد.” درک واقعي از يک موضوع در واقع معادل توانايي ترجمه و تبديل آن به يک داستاني است که براي ديگران قابل درک باشد.

از فرزندان خود دعوت کنيد تا آنچه را که در مدرسه مي آموزند در قالب يک داستان براي بچه هاي کوچکتر وصف کنند. آنها يک تجربه احساسي مثبت را از توجه شما به آنچه که آنها به اشتراک مي گذارند، کسب مي کنند و از احساس داشتن حافظه اي قوي که قابليت تبديل اطلاعات به داستان را دارد، لذت مي برند.

با تبديل آموزه ها به يک داستان براي کودکان، حقايق جالب تر مي شوند، حالت اضطراب مثبت مغزشان فعال شده و به چارچوب ها و حافظه پايدار مي رسند. مستقل از اين که داستان فوق توسط شما يا بچه هايتان ايجاد شده باشد، حافظه و سابقه ذهني يک داستان، آموزه هاي جديد را به چارچوب قوي حافظه تعبيه شده در مغزتان متصل مي کند و اين اتفاق از زماني که اولين قصه خواب را به آنها گفته ايد، افتاده است.

انتخاب کتاب مناسب

يک موضوع بسيار مهم ديگر در قصه گويي براي کودکان انتخاب کتاب و قصه ي مناسب براي سن و موقعيت آن هاست که در چندين مقاله در همين سايت اطلاعات و راهنمايي هاي کاملي براي والدين گرداوري کرده ايم. انتخاب مناسب شما به مراتب تاثير مثبت قصه را در رشد و شخصيت کودکتان بيشتر مي کند و شما را به سمت مقصودتان هدايت مي کند.

تاثير قصه گويي بر رفتار و آينده کودکان

تأثير لالايي و قصه گويي بر يادگيري

اهميت داستان گويي در افزايش يادگيري و رشد ذهني کودکان